YERLİ İSTEKLİ-YABANCI UYRUKLULARIN ADLİ SİCİL BELGELERİ

    Bu yazıda yerli isteklilerin yabancı uyruklu müdürlerinin, yönetim kurulu üyelerinin veya hakim ortaklarının veyahut yerli istekli adına ihaleye katılanların, sözleşme imzalamak vermesi gereken adli sicil belgelerini nereden temin edebileceklerini açıklayacağım. 

    Bildiğiniz üzere iki tür istekli vardır: yerli istekli, yabancı istekli. yerli istekli, Türkiye cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş istekli türüdür. Yabancı istekli ise, yabancı ülkelerin kanunlarına göre kurulmuş firmalardır. Eğer yabancı firmalar, Türkiye´de bir firma kurarlarsa, Türkiye´de kurdukları bu firma yerli istekli olur. Yerli yabancı istekli ayrımını yaptıktan sonra konumuza geçelim. Adli sicil belgelerinin nereden temin edileceği Kamu İhale Genel Tebliğinin 17.5.3. maddesinde yazıyor. Buna göre;

17.5.3. Belgelerin temin edileceği yerler:17.5.3.1. Yerli istekliler yönünden:17.5.3.1.1. İsteklinin gerçek kişi olması halinde; ihale tarihinden önceki beş yıl içinde mesleki faaliyetleri ile ilgili mahkumiyet kararına ilişkin belgeler Adalet Bakanlığı, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne bağlı birimlerden alınacaktır.
17.5.3.1.2. İsteklinin tüzel kişi olması halinde; Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca; anonim şirket ise yönetim kurulu üyelerinin, limited şirket ise şirket müdürünün, yoksa ortaklarının tamamının, kolektif şirket ise ortakların tamamının, komandit şirkette komandite ortakların hepsinin, komanditer ortaklardan kendilerine şirketi temsil yetkisi verilmiş olan ortakların, kooperatiflerde yönetim kurulu üyelerinin Adalet Bakanlığı, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne bağlı birimlerden alacakları belgeler İdarelerce kabul edilecektir. Öte yandan, sermaye şirketinde yönetim kurulu üyesi veya limited şirket müdürü olmasa dahi şirketin idaresinde hakim etkisi bulunan ortak veya ortakların da 10 uncu maddenin dördüncü fıkrasının (e) bendi uyarınca adli sicil kaydını ibraz etmeleri gerekmektedir.
17.5.3.2. Yabancı istekliler yönünden:
17.5.3.2.1. İsteklinin gerçek kişi olması halinde; 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen suçlara ve 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (e) bendine ilişkin adli sicil kayıtlarını,
i- T.C. Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne bağlı birimlerden,
ii- Uyruğunda bulundukları ülke mevzuatı uyarınca bu ülkelerin yetkili makamlarından,
Almaları gerekmektedir.
17.5.3.2.2. İsteklinin tüzel kişi olması halinde; tüzel kişiliğin kurulduğu ülke mevzuatı uyarınca şirket müdürleri ile şirket yönetiminde yer alanların veya şirketi temsile yetkili olanların 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (e) bendi ile 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen suçlara ilişkin adli sicil kayıtlarını,
i- Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne bağlı birimlerden,ii- Ayrıca tüzel kişiliğin kurulduğu veya sayılanların uyruğunda bulundukları ülke yetkili makamlarından,
Almaları gerekmektedir.    

Bu maddeler yerli istekli ve yabancı istekli açısından belgelerin nereden temin edileceğini açıklamaktadır. Ancak yerli isteklilerin yabancı uyruklu müdür, yönetim kurulu üyesi vs. kişilerinin nereden belge alacağını açık açık söylemiyor. Bu nedenle kimi firmalar bu yabancı uyruklu kişilerin kendi tabi olduğu ülkelerin adli birimlerinden adli sicil belgelerini almaları gerektiği kanısına kapılıyorlar. Aslında durum öyle değil. Yukarıdaki tebliğ maddeleri farkettiyseniz istekliler üzerinden yapılmış, bireyler üzerinden değil. Bu nedenle bizimde olaya istekliler üzerinden bakmamız gerekiyor. Yerli istekliler için adli sicil belgelerinin 17.5.3.1. maddesindeki adil birimlerden alınacağı yazılmış. Yabancı istekliler için ise, 17.5.3.2. maddesinde adli sicil belgelerinin nereden alınacağı yazılmış. Bu durumda yerli istekliler sözleşme imzalamak için gereken adli sicil belgelerini Türkiye´deki Adalet Bakanlığı, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne bağlı birimlerden alabilirler. Burada yerli isteklinin yabancı uyruklu müdürlerinin, yönetim kurulu üyelerinin, ortaklarının veya yerli istekli adına ihaleye katılan yabancı uyruklu  kişilerin de Türkiye´deki adli birimlerden adli sicil belgelerini alabileceklerini anlıyoruz.

    Bir örnek yapalım. İzmir medikal limited şirketi adında yerli bir firmamız olsun ve bu firmanın bir tane yerli(ismi Ahmet) bir tane de yabancı(ismi Tolkien) uyruklu müdürü olsun. Bu durumda her iki müdür de Türkiye´deki Adalet Bakanlığı, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne bağlı birimlerden adli sicil belgelerini temin edebilirler. Yabancı uyruklu bu kişinin kendi ülkesinden adli sicil belgesini almasına gerek yok. Konuyla ilgili edindiğim Kik kararları da bunu doğrular nitelikte: 2012/UM.I-3249, 2012/UM.I-3250 ve 2018/UH.I-2117 sayılı Kik kararlarına baktığımızda isteklilerin yerli olduğu ve yabancı uyruklu müdür, yönetim kurulu üyesi vs. kişilerinin olduğu ancak yukarıda belirttiğim gibi bu yabancı uyruklu kişiler için adli sicil belgelerinin kendi ülkelerinden alınması gerektiği düşüncesiyle, çeşitli nedenlerle(zaman darlığı, kafa karışıklığı) bu belgeleri sunamadıkları görülmüştür. Maalesef bu Kik kararlarında görüldüğü üzere mevzuat bilmemenin sonuçlarını bu firmalar acı da olsa deneyimlemiştir. Yakın tarihli Kik kararındaki firma hala daha deneyimlemektedir. Çünkü, bu belgeleri sunamamanın bedeli ihalelerden yasaklama almaktır. Umuyorum ki yarın bir gün birileri bu yazıyı okur da kendilerine pay çıkartır ve olası bir kötü durumdan sakınmış olurlar.