DOĞRUDAN TEMİNDE TEK TEKLİF YETERLİ Mİ?

Bildiğimiz üzere Doğrudan temin bir ihale usulü değildir. Bir alım türüdür. 4734 sayılı kanunun ve Kamu ihale genel tebliğinin 22. maddelerinde, hangi hallerde mal, hizmet ve yapım işlerine ilişkin ihtiyaçların doğrudan teminle karşılanabileceği gösterilmektedir. Sorumuzun cevabına geçmeden önce doğrudan teminle ilgili bazı kıstasları belirtelim. Buna göre doğrudan temin alımlarında;

• İlan yapma ve teminat alma zorunluluğu yoktur. ancak kamu kaynaklarının etkin kullanılması ve rekabet ortamının sağlanabilmesi açısından ilan yapılmasında fayda vardır.
• İhale komisyonu kurma, 4734 sayılı kanunun 10.  maddesindeki yeterlilik koşullarının sağlanması zorunluluğu yoktur.
• mal, hizmet veya yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda alımın sözleşmeye bağlanması zorunludur. Tek seferde işin gerçekleştirilebileceği durumlarda sözleşme yapılması ise idarenin takdirindedir. Ancak 22 c kapsamındaki alımlarda sözleşme zorunludur. (Kamu ihale genel tebliği 22.1.1.3.) Ayrıca sözleşme yapılan alımlarda istekli için iş deneyim belgesi düzenlenebilir. Ancak düzenlenen belgenin Ekap üzerinden hazırlanması gerekir.(Kamu ihale genel tebliği 22.1.1.5.)
• 22. maddenin tüm bentlerine göre yapılacak alımlarda, onay belgesinin düzenlenmesi ve bunun devamında piyasa fiyat araştırmasının yapılması zorunludur. Buna ilişkin belgelerin onay belgesine eklenmesi gerekmektedir. Fiyat araştırmaları, ihale uygulama yönetmeliklerindeki yaklaşık maliyete ilişkin esaslara göre düzenlenebilir. Fiyat farkı verilebileceğine yönelik düzenleme yapılabilir. (Kamu ihale genel tebliği 22.1.1.4.)
• 22. maddenin a,b, ve c bentlerine göre yapılacak alımlarda "4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (a), (b), (c) Bentleri Kapsamında Tek Kaynaktan Temin Edilen Mallara/Hizmetlere İlişkin Form" düzenlenerek alımın yapılması gerekmektedir.(Kamu ihale genel tebliği 22.1.1.5.)
• 22. maddenin d ve müteakip bentlerine göre yapılacak alımlarda yerli malı teklif edenler lehine fiyat avantajı sağlanması idarenin takdirindedir. Ayrıca zorunlu nedenler haricinde tekliflerin ve ödemelerin Türk Lirası üzerinden yapılabileceğini de belirtelim.(2017/DK.D-145)
• aynı ihale içinde alınabilecek mal ve hizmet alımları ve yapım işlerinin doğrudan temin limiti altında kalabilmek için adet bazında bölünerek doğrudan teminle alınması kanuna aykırı olduğu, bu şekilde yapılan alımların idareler açısından sorumluluk yaratacağını belirtmek gerekir.(Kamu ihale genel tebliği 22.5.1.2.)
• Doğrudan temin alımlarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilemez. Bununla birlikte; doğrudan temin usulüyle yapılan alımlarda ortaya çıkan 4734 sayılı Kanunun 17 inci ve 4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde belirtilen yasak fiil veya davranışların Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil etmesi; bu fiil veya davranışlar için ceza sorumluluğuna ilişkin hükümlerin uygulanmasına engel teşkil etmez. (Kamu ihale genel tebliği 28.1.10.3. )
• 22. maddenin d bendine göre yapılacak alımlarda alım yapılacak isteklinin Kurumun internet sitesinden yasaklı olup olmadığı sorgulanacak, yasaklı çıkması durumunda söz konusu istekliden alım yapılmaması gerekmektedir.(Kamu ihale genel tebliği 30.5.4 )
• Doğrudan temin yoluyla yapılan alımlar, takip eden ayın onuncu gününe kadar “Doğrudan Temin Kayıt Formu” doldurularak EKAP üzerinde kayıt altına alınır. Bilgilerini tam ve düzenli olarak göndermeyen idarelerin 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi çerçevesinde yapacakları başvuruların değerlendirilmesi sırasında(doğrudan temin alımlarının ödeneğin %10´unu aşması durumunda Kurumdan izin alınması konusu) bu husus dikkate alınacaktır.(Kamu ihale genel tebliği 30.9.2.)

Şimdi geçelim sorumuzun cevabına: 22. maddenin a, b ve c maddelerine göre yapılacak alımlar tek bir kişi istekli üzerinden gerçekleştirilmesi gerektiği için bu alımlarda birden fazla teklif doğal olarak alınamaz. Tabi bunun için, bu yapılacak alımın, bu maddelere göre yapılmasının gerekliliği açıklanmalıdır.
    22. maddenin d ve müteakip bentlerine göre yapılacak alımlarda ise yukarıda ifade ettiğim gibi(Kamu ihale genel tebliği 22.1.1.4.), sadece piyasa fiyat araştırması yapılma zorunluluğuna işaret etmekte, buna karşılık en az kaç isteklinin teklif vermesi gerekliliğine dair ibare bulunamamıştır. Ancak bununla birlikte, piyasa fiyat araştırması yapma zorunluluğu haricinde, kaynakların etkin kullanılması açısından birden teklif toplanması idarenin yararına olacaktır diye düşünmekteyim.